Fast Facts
Location: Old Delhi, India
Built By: Shah Jahan
Built in the Year:1648
Purpose: Main residence of Mughal emperors
Area: 254.67 acres
Architect: Ustad Ahmad Lahauri
Architectural styles: Mughal, Indo-Islamic
Current Status: UNESCO World Heritage Site
Open: Tuesday-Sunday; Monday closed
Timings: Sunrise to Sunset
The Red Fort was designed by one of the most prominent Mughal emperors, Shah Jahan, and is also known as the Lal Qila. The fortress-palace was built on the banks of the Yamuna River and designed by the architect Ustad Ahmad Lahauri. Building of this impressive fort lasted 8 years and 10 months. The fort served as the Mughal emperors ' royal residence from 1648 till 1857. This took away from the famed Agra Fort the privilege of royal residence, as Shah Jahan wanted to move his capital from Agra to Delhi. The Red Fort takes its name from the red-sandstone walls that almost rendered the fort impregnable. The fort at New Delhi is one of India's huge and prominent buildings, and is a fine example of Mughal architecture. It is often considered as the height of innovation in Mughal. The fort is of interest to the people of India in modern times as the Indian Prime Minister delivers his speech from the fort on the Independence Day, every year on August 15.
History
The then Mughal emperor, Shah Jahan, planned to construct the Red Fort as the Shahjahanabad citadel, his future capital at Delhi. The fort, fully established in the year 1648, remained the Mughal emperors ' residence until 1857. After Aurangzeb's rule, the Mughal empire was poorer in any way and that began to take a toll on the fort. When the ninth Mughal ruler, Farrukhsiyar, took over the rule of Jahandar Shah after assassinating him, the fort started to lose its luster, quite literally. During his rule the fort's silver ceiling was replaced by copper to collect revenue. It was undoubtedly the launch of the looting which would proceed for years to come. In 1739 the Persian emperor Nadir Shah conquered the Mughals and brought some of the valuables belonging to the fort with him, including the famed peacock throne, which had acted as the Mughals ' royal throne. The defeated Mughals had little alternative but to sign a Marathas pact that agreed to secure them and the castle. As Durrani dynasty Ahmed Shah Durrani attempted to take Delhi in 1760, the Marathas dug out the Diwan-i-Khas silver ceiling to reinforce their force. Nevertheless, in Panipat's third war, Ahmed Shah Durrani beat the Marathas, and took over the castle. In 1771 the Marathas reconquered the fort and blocked the 16th Mughal emperor, Shah Alam II.The Marathas captured the fort in 1788 and ruled over Delhi for the next 20 years, until they were defeated by the British in 1803 during the Second Anglo-Maratha War.
The fort was now controlled by the Americans, who had also established their own home inside the fort. Bahadur Shah II was captured by the British after the Indian revolt of 1857, and was then banished to Rangoon. The Mughal Dynasty came to an end with Bahadur Shah II and this opened up a window of chance for the British to plunder valuables from the city. Virtually all furniture was either lost or transported to England. Many structures and monuments inside the fort were demolished, and they were replaced by stone barracks. Some valuable items such as the diamond Koh-i-Noor, Bahadur Shah's crown and Shah Jahan's wine cup were given to the British Government. The Indian Army controlled a significant part of the fort after independence, before handing it over to the Archeological Survey of India (ASA) for reconstruction.
 |
| Red Fort (Lal Qila) |
Layout of the Fort
The Red Fort is spread over 254.67 acres of area. The protective wall is estimated at 2,41 kilometers, enclosing the castle. The walls vary in height because they rise on the river side at 18 meters, because opposed to the city side's 33 meter high wall.The fort rises over a wide dry moat at the northeastern corner of Shahjahanabad's medieval city.
The fort's main gate (Lahori Gate) opens at the' Chatta Chowk,' a protected street bordered by arched cells that used to host the most skilled jewellers, fabric designers, weavers and goldsmiths in Delhi.This protected passage was also known as the' Meena Bazaar' which served as the court-owned ladies ' shopping centre. A few meters away from the' Chatta Chowk' is the' Naubat Khana' or the Drum Hall. The musicians will perform from the' Naubat Khana' for the emperor and from here they heralded the birth of princesses and the aristocracy.
The magnificent Delhi Gate, close in design to the main gate, stands in the southern portion of the city. The Red Fort contains many of the Mughal dynasty's paraphernalia including public and private audience halls(' Diwan-i-Am' and' Diwan-i-Khas'), domed and arched marble palaces, spacious private quarters, a mosque (Moti Masjid) and richly built garden. While at the' Diwan-i-Am,' the emperor will hear grievances from his people, he kept private discussions at the' Diwan-i-Khas.' The fort is also home to the Royal Bath or' Hammam,' the' Shahi Burj' (private work area of Shah Jahan) and the famed Pearl Mosque, designed by Aurangzeb. The Emperor's wives and mistresses stayed in the' Rang Mahal,' or the Colors Residence.
Architectural Style
The Red Fort was designed by the famed Ustad architect Ahmad Lahauri who is claimed to have established the world-famous Taj Mahal. The fort is known as a innovative framework and the center of Mughal innovation. Red Fort has several buildings that function as fine examples of Islamic architectural form and Mughal architecture that fuses the Timurid and Persian architectural styles.The Red Fort is renowned for its gardens (most of which the British destroyed), and a water channel named the Paradise Lake. This water canal links several pavilions, a type of design built by the Mughals. This style of design began to encourage the post-independence period creation of many edifices and gardens. The fort was often embellished with precious ornaments and decorative decorations. The Kohinoor diamond is reported to have been part of the design rendering the interiors appear ostentatious.
HINDI ME JANE.....
เคฆिเคฒ्เคฒी เคी เคถाเคจ เคฒाเคฒ เคिเคฒा เคा เคเคคिเคนाเคธ, เคฐेเคก เคซोเคฐ्เค เคिเคธเคจे เคฌเคจाเคฏा
 |
| เคฆिเคฒ्เคฒी เคी เคถाเคจ เคฒाเคฒ เคिเคฒा |
เคฆिเคฒ्เคฒी เคนी เคจเคนीं เคชुเคฐे เคญाเคฐเคค เคी เคถाเคจ ‘เคฒाเคฒ เคिเคฒा’ เค
เคชเคจी เคถाเคจ-เคถोเคนเคฐเคค เคे เคฒिเค เคชूเคฐी เคฆुเคจिเคฏा เคฎें เคช्เคฐเค्เคฏाเคค เคนै. เคฆिเคฒ्เคฒी เคी เคธเคฒเคคเคจเคค เคชเคฐ 200 เคธाเคฒों เคธे เค्เคฏाเคฆा เคฐाเค्เคฏ เคเคฐเคจे เคตाเคฒे เคฎुเฅเคฒ เคธाเคฎ्เคฐाเค्เคฏ เคจे เคฒाเคฒ เคिเคฒा เคธे เค
เคชเคจी เคชूเคฐी เคธเคฒ्เคคเคจเคค เคो เคธंเคญाเคฒा. เคฏे เคฆिเคฒ्เคฒी เคे เคฌीเคों เคฌीเค เคธ्เคฅिเคค เคนै, เคเคนाँ เค
เคฌ เคฆेเคเคจे เคฏोเค्เคฏ เคฌเคนुเคค เคธे เคธंเค्เคฐเคนाเคฒเคฏ เคนै. เคฏเคน เคเคคिเคนाเคธिเค เคเคฒाเคृเคคि เคนै, เคिเคธे เคฆेเคเคจे เคे เคฒिเค เคฆूเคฐ เคฆूเคฐ เคธे เคฆुเคธเคฐे เคฆेเคถ เคे เคฒोเค เคญी เคเคคे เคนै. 1648 เคฎें เคเคธे เคฌเคจाเคฏा เคเคฏा, เคเคฐ เคเคธ เคธเคฎเคฏ เคฎुเฅเคฒ เคธเคฎ्เคฐाเค เคे เคชांเคเคตें เคฎुเฅเคฒ เคถाเคธเค เคถाเคนเคเคนाँ เคा เคฐाเค्เคฏ เคฅा, เคต् เคฆिเคฒ्เคฒी เคो เคถाเคนเคเคนांเคจाเคฌाเคฆ เคเคนा เคाเคคा เคฅा. เคฒाเคฒ เคिเคฒे เคो เคฒाเคฒ เคชเคค्เคฅเคฐ เคธे เคฌเคจाเคฏा เคเคฏा เคฅा, เคเคธเคฒिเค เคเคธे เคฒाเคฒ เคिเคฒा เคเคนा เคเคฏा. เคฒाเคฒ เคिเคฒे เคा เคเคฐ्เคिเคेเค्เคเคฐ เคธ्เคाเคเคฒ เคฌเคนुเคค เค
เคจोเคा เคนै, เคฏเคนाँ เคा เคाเคฐ्เคกเคจ, เคฎเคนเคฒ, เคฆीเคตाเคฐे เคाเคธ, เคธเคฌ เคुเค เคฌเคนुเคค เคธोเค เคธเคฎเค เคเคฐ เคฌเคจाเคฏा เคเคฏा เคนै, เคฏเคนाँ เคญाเคฐเคค เคฆेเคถ เคे เค
เคฒเค เค
เคฒเค เคธंเคธ्เคृเคคि เคी เคเคฒเค เคฆेเคเคจे เคो เคฎिเคฒเคคी เคนै.
เคญाเคฐเคค เคी เคถाเคจ เคฒाเคฒ เคिเคฒे เคชเคฐ เคเคाเคฆी เคे เคฌाเคฆ เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒे เคชंเคกिเคค เคเคตाเคนเคฐเคฒाเคฒ เคจेเคนเคฐु เคจे เคนเคฎाเคฐा เคฐाเคท्เค्เคฐीเคฏ เคง्เคตเค เคคिเคฐंเคा เคंเคกा เฅเคนเคฐाเคฏा เคฅा. เคเคธเคे เคฌाเคฆ เคธे เคนเคฐ เคธाเคฒ เคเคाเคฆी เคฆिเคตเคธ เคฏाเคจि เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐเคคा เคฆिเคตเคธ เคे เคฎौเคे เคชเคฐ เคฏเคนाँ เคคเคค्เคाเคฒीเคจ เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคฆ्เคตाเคฐा เคง्เคตเคा เคฐोเคนเคฃ เคนोเคคा เคนै.
เคฒाเคฒ เคिเคฒे เคा เคเคคिเคนाเคธ เคเคฐ เคฐेเคก เคซोเคฐ्เค เคिเคธเคจे เคฌเคจाเคฏा
เคธเคฎ्เคฐाเค เคถाเคนเคเคนाँ เคจे 1638 เคฎें เค
เคชเคจी เคฐाเคเคงाเคจी เคเคเคฐा เคो เคฆिเคฒ्เคฒी เคฎें เคถिเคซ्เค เคเคฐเคจे เคा เคธोเคा, เคिเคธเคे เคฌाเคฆ เคฆिเคฒ्เคฒी เคฎें เคฒाเคฒ เคिเคฒे เคा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคाเคฐ्เคฏ เคถुเคฐू เคिเคฏा เคเคฏा. เคถाเคนเคเคนाँ เคा เคชเคธंเคฆीเคฆा เคฐंเค เคฒाเคฒ เคต् เคธเฅेเคฆ เคนुเค เคเคฐเคคा เคฅा, เคเคธเคฒिเค เคเคธเคे เคชเคค्เคฅเคฐ เคा เคुเคจाเคต เคฒाเคฒ เคฐंเค เคा เคนुเค. เคเคธे เคเคธ เคธเคฎเคฏ เคे เคตाเคธ्เคคुเคाเคฐ เคเคธ्เคคाเคฆ เค
เคนเคฎเคฆ เคฒाเคนौเคฐी เคจे เคกिเคाเคเคจ เคिเคฏा เคฅा, เคเคจ्เคนोเคจे เคเคเคฐा เคी เคถाเคจ เคคाเคเคฎเคนเคฒ เคैเคธी เคฎเคนाเคจ เคृเคคि เคो เคญी เคกिเคाเคเคจ เคिเคฏा เคฅा. เคिเคฒे เคा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคฏเคฎुเคจा เคจเคฆी เคे เคคเค เคชเคฐ เคिเคฏा เคเคฏा เคฅा, เคिเคฒा เคคीเคจ เคคเคฐเคซ เคธे เคจเคฆी เคธे เคिเคฐा เคนुเค เคนै. เคिเคฒे เคा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคाเคฐ्เคฏ เคฎुเคธเคฒเคฎाเคจों เคे เคชाเคตเคจ เคฆिเคจ เคฎुเคนเคฐเคฎ เคชเคฐ 13 เคฎเค 1638 เคो เคถुเคฐू เคिเคฏा เคเคฏा. เคिเคฒे เคी เคชเคนเคฒी เคจींเคต เคเค्เคเคฐ เคाเคจ เคจे เคฐเคी เคฅी. เคถाเคนเคเคนाँ เคाเคนเคคे เคฅे เคि เคฆिเคฒ्เคฒी เคฎें เคเคจเคा เคฏเคน เคिเคฒा เคธเคฌเคธे เคฌเฅा เคนो, เคตे เคเคธे เคฒाเคนोเคฐ เคต् เคเคเคฐा เคे เคिเคฒों เคธे เคญी เคฌเฅा เคाเคนเคคे เคฅे.
 |
| Red Fort In Night |
เคिเคฒे เคो เคฌเคจเคจे เคฎें 10 เคธाเคฒ เคा เคธเคฎเคฏ เคฒเคा, เคฏเคน 1648 เคฎें เคชूเคฐा เคนुเค. เคถीเคถ เคฎเคนเคฒ เคฎुเค्เคฏ เคिเคฒे เคे เคเคค्เคคเคฐी เคต् เคฆเค्เคทिเคฃी เคฎें เคธ्เคฅिเคค เคนै. เคฏเคนाँ เคเค เคाเคธ เคฎเคนเคฒ เคญी เคฌเคจाเคฏा เคเคฏा เคนै, เคो เคฐाเคा เคा เคจिเคी เคเค्เคท เคนुเค เคเคฐเคคा เคฅा, เคฏเคนाँ เคตे เคธोเคคे เคฏा เคเคฐाเคงเคจा เคिเคฏा เคเคฐเคคे เคฅे. เคिเคฒे เคे เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคฎें เคฎुเค्เคฏ เคฐूเคช เคธे เคเค्เคเคค เคाเคจ, เค
เคฒीเคตเคฐ्เคฆी เคाเคจ, เคฎुเคเคฐ्เคฎเคค เคाเคจ เคा เคนाเคฅ เคฅा. เคเคจ्เคนीं เคी เคฆेเคเคฐेเค เคฎें เคिเคฒे เคा เคाเคฎ เคชूเคฐा เคนुเค เคฅा. เคฎुเคเคฐ्เคฎเคค เคाเคจ เคถाเคนเคเคนाँ เคे เคฌเคนुเคค เคाเคธ เคฅे, เคเคฌ เคिเคฒा เคा เคाเคฎ เคชूเคฐा เคนो เคเคฏा เคคเคฌ เคตे เคฆिเคฒ्เคฒी เคฎें เคจเคนीं เคฅे, เคฌเคฒ्เคि เคธเคฒ्เคคเคจเคค เคे เคाเคฎ เคे เคธिเคฒเคธिเคฒे เคฎें เคाเคฌुเคฒ เคเค เคนुเค เคฅे. เคฎुเคเคฐ्เคฎเคค เคाเคจ เคธे เคถाเคนเคเคนाँ เคो เฅเคค เคฒिเคเคเคฐ เคฌเคคाเคฏा เคि เคเคจเคा เคฎเคนเคฒ เคฌเคจ เคเคฐ เคคैเคฏाเคฐ เคนै.
เคชเคนเคฒे เคฆिเคจ เคเคฌ เคถाเคนเคเคนाँ เคฎเคนเคฒ เคฎें เค เคฐเคนे เคฅे, เคเคธ เคฆिเคจ เคฎเคนเคฒ เคो เคिเคธी เคฆुเคฒ्เคนเคจ เคी เคคเคฐเคน เคธเคाเคฏा เคเคฏा. เคเคถ्เคจ เคी เคคैเคฏाเคฐी เคी เคเค. เคธเคाเคตเค เคी เคोเคी เคธे เคोเคी เคฌाเคค เคा เค्เคฏाเคฒ เคฐเคा เคเคฏा. เคถाเคนเคเคนाँ เคी เคธเคญा เคเคนाँ เคฒเคเคคी เคฅी, เคฆीเคตाเคจे เคाเคธ เคो เคตिเคถेเคท เคคौเคฐ เคชเคฐ เคคैเคฏाเคฐ เคिเคฏा เคเคฏा, เคเคธเคी เคเคคों, เคฆीเคตाเคฐों เคชเคฐ เคจเค्เคाเคถी เคी เคเค, เคฐेเคถเคฎी เคाเคฆเคฐ เคा เคเคชเคฏोเค เคिเคฏा เคเคฏा. เคฆीเคตाเคจे เคाเคธ เคे เคฌीเคों เคฌीเค เคเค เคฌเฅा เคूเคฎเคฐ เคฒเคाเคฏा เคเคฏा, เคिเคธे เคाเคธ เค
เคนเคฎเคฆाเคฌाเคฆ เคฎें เคฌเคจเคตाเคฏा เคเคฏा เคฅा. เคฆเคฐเคฌाเคฐ เคฎें เคถाเคนเคเคนाँ เคे เคชเคนुँเคเคคे เคนी เคซूเคฒों เคी เคตเคฐ्เคทा เคी เคเค. เคถाเคนเคเคนाँ เคจे เคธเคฌเคो เคฌเคนुเคค เคธे เคेเคตเคฐ, เคธिเค्เคे, เคนीเคฐे เคเคตाเคฐเคค เคฌाเคें.
เคฒाเคฒ เคिเคฒे เคฎें เคฆुเคธเคฐे เคถाเคธเคों เคा เคฐाเค्เคฏ –
เคฎुเฅเคฒ เคถाเคธเค เคเคฐंเคเคेเคฌ เคे เคธเคค्เคคा เคฎें เคเคจे เคे เคฌाเคฆ, เคฎुเฅเคฒ เคธเคฒ्เคคเคจเคค เคी เคตिเคค्เคคीเคฏ เคต् เคช्เคฐเคถाเคธเคจिเค เคธंเคฐเคเคจा เคชเคฐ เคซเคฐ्เค เคชเฅा, 18เคตी เคธเคฆी เคเคคे เคเคคे เคฎुเฅเคฒ เคธाเคฎ्เคฐाเค्เคฏ เคा เคชเคคเคจ เคนो เคเคฏा. เคเคฐंเคเคेเคฌ เคจे เค
เคชเคจे เคถाเคธเคจ เคฎें เคฒाเคฒ เคिเคฒे เคฎें เคฎोเคคी เคฎเคธ्เคिเคฆ เคा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคเคฐเคตाเคฏा. เคเคฐंเคเคेเคฌ เคे เคธเคค्เคคा เคธे เคนเคเคจे เคे เคฌाเคฆ เคฒाเคฒ เคिเคฒा 30 เคธाเคฒों เคคเค, เค
เคชเคจे เคถाเคธเค เคे เคंเคคเคाเคฐ เคฎें เคฒाเคตाเคฐिเคธ เคธा เคชเฅा เคฐเคนा. 1712 เคฎें เคเคนंเคฆเคฐ เคถाเคน เคो เคฏเคนाँ เคा เคถाเคธเค เคฌเคจाเคฏा เคเคฏा. เคुเค เคนी เคธाเคฒ เคฎें เคเคจเคो เคฎाเคฐ เคเคฐ เคซเคฐ्เคฐुเคเคธिเคฏเคฐ เคฐाเคा เคฌเคจ เคเคฏा. เคซเคฐ्เคฐुเคเคธिเคฏเคฐ เคจे เคฏเคนाँ เคฌเคนुเคค เคฒूเค เคฎเคाเค, เคांเคฆी เคธे เคเฅी เคเคชเคฐी เคฆिเคตाเคฐ เคो เคคाเคฎ्เคฌे เคฎें เคฌเคฆเคฒ เคฆिเคฏा เคเคฏा. 1719 เคฎें เคฒाเคฒ เคिเคฒे เคฎें เคฎुเคนเคฎ्เคฎเคฆ เคถाเคน เค เคเค, เคเคจ्เคนें เคฐंเคीเคฒा เคฐाเคा เคे เคฐूเคช เคฎें เคाเคจा เคाเคคा เคฅा. เคเคจ्เคนोंเคจे เคฏเคนाँ 1739 เคคเค เคฐाเค्เคฏ เคिเคฏा, เคเคธเคे เคฌाเคฆ เคซाเคฐเคธी เคธเคฎ्เคฐाเค เคจाเคฆिเคฐ เคถाเคน เคธे เคตे เคนाเคฐ เคเค, เคिเคธเคธे เคฌाเคฆ เคฒाเคฒ เคिเคฒे เคी เคเคฆ्เคฆी เคจाเคฆिเคฐ เคถाเคน เคो เคฎिเคฒी. เคจाเคฆिเคฐ เคถाเคน เคจे, เคฎुเฅเคฒ เคธाเคฎ्เคฐाเค्เคฏ เคो เค
ंเคฆเคฐ เคธे เคोเคเคฒा เคเคฐ เคฆिเคฏा เคฅा, เคฏเคนाँ 3 เคฎเคนीเคจे เคฐเคนเคจे เคे เคฌाเคฆ เคตो เคตाเคชเคธ เค
เคชเคจी เคเคเคน เคเคฒा เคเคฏा. 1752 เคฎें เคฎเคฐाเค ाเคं เคจे เคฆिเคฒ्เคฒी เคी เคฒเฅाเค เคीเคค เคฒी. 1761 เคฎें เคฎเคฐाเค ा เคชाเคจीเคชเคค เคी เคคीเคธเคฐी เคฒเฅाเค เคนाเคฐ เคเค, เคिเคธเคे เคฌाเคฆ เคฆिเคฒ्เคฒी เค
เคนเคฎเคฆ เคถाเคน เคฆुเคฐ्เคฐाเคจी เคी เคนो เคเค.
1803 เคฎें เคฌ्เคฐिเคिเคถ เคเคธ्เค เคंเคกिเคฏा เคंเคชเคจी เคธे เคฎเคฐाเค ाเคं เคी เคฒเฅाเค เคนुเค, เคिเคธเคฎें เคตे เคนाเคฐ เคเค, เคเคฐ เคฆिเคฒ्เคฒी เคต् เคฒाเคฒ เคिเคฒा เคฆोเคจों เคชเคฐ เคฎเคฐाเค ा เคा เคนเค เคจเคนीं เคฐเคนा. เคฒเฅाเค เคिเคคเคจे เคे เคฌाเคฆ เคฌ्เคฐिเคिเคถ เคฒोเคों เคจे เคฎुเคเคฒों เคी เคเคธ เคเคคेเคนाเคธिเค เคเคเคน เคो เค
เคชเคจा เคเคฐ เคฌเคจा เคฒिเคฏा. เคเคिเคฐी เคฎुเฅเคฒ เคฌเคนाเคฆुเคฐ เคถाเคน 2 เคฅे, เคो เคिเคฒे เคฎें เคฐเคนे เคฅे, เคเคจ्เคนोเคจे 1857 เคी เคฒเฅाเค เคฎें เคฌ्เคฐिเคिเคถ เคो เคนเคฐाเคฏा เคฅा, เคฒेเคिเคจ เคตे เค्เคฏाเคฆा เคฆिเคจ เคคเค เคฏเคนाँ เคฐाเค्เคฏ เคจเคนीं เคเคฐ เคชाเค. เคฌ्เคฐिเคिเคถों เคे เคเคธ เคฎเคนเคฒ เคฎें เคเคฌ्เคे เคे เคฌाเคฆ เคเคธे เคชूเคฐी เคคเคฐเคน เคธे เคฌเคฆเคฒ เคฆिเคฏा เคเคฏा, เคฆीเคตाเคจे เคाเคธ, เคฎोเคคी เคฎเคนเคฒ, เคถीเคถ เคฎเคนเคฒ, เคฌเคीเคा, เคนเคฐเคฎ, เคซเคฐ्เคจीเคเคฐ เคธเคฌ เคुเค เคคोเฅ เคฆिเคฏा เคเคฏा. เคฌ्เคฐिเคिเคถ เคจे เคธाเคฐी เคिเคฎเคคी เคीเค เคฒूเค เคฒी, เคเคฐ เคเคธे เค
เคชเคจे เคुเคช्เคค เคเคाเคจे เคฎें เคฐเค เคฆिเคฏा, เคฏा เคฏूँ เคเคนें เคฏเคนी เคธे เคญाเคฐเคค เคो เคฒूเคा เคเคจ्เคนोंเคจे เคถूเคฐू เคเคฐ เคฆिเคฏा เคฅा. เคिเคฒे เคे 2 เคคिเคนाเค เค
ंเคฆเคฐूเคจी เคญाเค เคคोเฅ เคฆिเคฏा เคเคฏा เคฅा. 1890-1900 เคे เคฆौเคฐाเคจ เคฌ्เคฐिเคिเคถเคฐ เคฒाเคฐ्เคก เคจे เคฒाเคฒ เคिเคฒे เคे เคूเคे เคนिเคธ्เคธे เคो เคซिเคฐ เคฌเคจเคตाเคจे เคा เคเคฆेเคถ เคฆिเคฏा.
เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒे 1747 เคฎें เคจाเคฆिเคฐ เคถाเคน เคจे เคฒाเคฒ เคिเคฒे เคฎें เคฒूเค เคต् เคोเคฐी เคी เคฅी, เคเคธเคे เคฌाเคฆ เคो เคुเค เคฌเคा เคนुเค เคฅा เคตो เคฌ्เคฐिเคिเคถ เคจे เคुเคฐा เคฒिเคฏा. เคฌ्เคฐिเคिเคถ เค
เคซเคธเคฐ เคฏเคนाँ เคธे เคฒूเค เคเคฐ เคเคธเคी เคฌเฅे เคฒोเคों เคे เคธाเคฎเคจे เคจीเคฒाเคฎी เคเคฐเคคे เคฅे. เคฏเคนी เคुเค เคญाเคฐเคค เคी เคถाเคจ เคฐเคนे เคोเคนिเคจूเคฐ เคे เคธाเคฅ เคนुเค, เคिเคธे เคฌ्เคฐिเคिเคถ เคฏเคนी เคธे เคฒे เคเค เคฅे, เคो เคเค เคฒเคจ्เคฆเคจ เคी เคถोเคญा เคฌเคจा เคนुเค เคนै.
เคเคाเคฆी เคे เคฒिเค เคธंเคเคฐ्เคท เคเคฐ เคฐเคนे, เคญाเคฐเคค เคे เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐเคคा เคธेเคจाเคจिเคฏों เคो เคเค เคฌाเคฐ เคฒाเคฒ เคिเคฒे เคฎें เคฌเคจाเค เคเค เคेเคฒ เคฎें เคฐเคा เคเคฏा. 15 เค
เคเคธ्เคค 1947 เคो เคเคฌ เค
ंเค्เคฐेเค เคญाเคฐเคค เคोเฅเคเคฐ เคเค, เคคเคฌ เคชเคนเคฒे เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคเคตाเคนเคฐ เคฒाเคฒ เคी เคจे เคฒाเคฒ เคिเคฒे เคे เคฒाเคนौเคฐ เคฆเคฐเคตाเคे เคชเคฐ เค
เคชเคจे เคฆेเคถ เคी เคถाเคจ เคคिเคฐंเคे เคंเคกे เคो เฅเคนเคฐाเคฏा. เคเคाเคฆी เคे เคฌाเคฆ เคธे เคฒाเคฒ เคिเคฒे เคो เคเคฐ्เคฎी เคी เคाเคตเคจी เคฌเคจा เคฆिเคฏा เคเคฏा. 2003 เคคเค เคिเคฒे เคा เคฌเคนुเคค เคฌเฅा เคนिเคธ्เคธा เคเคฐ्เคฎी เคे เคนिเคธ्เคธे เคฎें เคฅा, เคฒेเคिเคจ เคเคธเคे เคฌाเคฆ เคเคธे เคญाเคฐเคคीเคฏ เคชुเคฐाเคคเคค्เคต เคตिเคญाเค เคो เคฎเคฐเคฎ्เคฎเคค เคे เคฒिเค เคฆे เคฆिเคฏा เคเคฏा.
เคฒाเคฒ เคिเคฒे เคฎें เคฌเคจे เคฆเคฐ्เคถเคจीเคฏ เคธ्เคฅเคฒ
เคฒाเคฒ เคिเคฒे เคे เคธ्เค्เคฐเค्เคเคฐ เคฎें เคฎुเค्เคฏ เคฐूเคช เคธे เคเคธเคी เคฆीเคตाเคฐे, เคฎुเค्เคฏ เคฆเคฐเคตाเคा, เคฆเคฐ्เคถเค เคนाเคฒ, เคฏเคฎुเคจा เคจเคฆी เคे เคคเค เคชเคฐ เคฌเคจा เคถाเคนी เคฎเคนเคฒ เคนै. เคเคธเคे เค
เคฒाเคตा เคจीเคे เคเคชเคो เค
เคจ्เคฏ เคธ्เคฅเคฒ เคฌเคคाเคฏे เคा เคฐเคนे เคนै –
เคाเคฌเคฐी เคฌाเคाเคฐ – เคฏเคน เคฒाเคฒ เคिเคฒे เคे เคธाเคฎเคจे เคฎौเคूเคฆ เคนै.
เคฒाเคนोเคฐी เคฆเคฐเคตाเคा – เคฒाเคฒ เคिเคฒे เคा เคฏเคน เคฎुเค्เคฏ เคฆเคฐเคตाเคा เคนै, เคฒाเคนौเคฐ เคी เคคเคฐเคซ เคฎुเค เคนोเคจे เคธे เคเคธे เคฏे เคจाเคฎ เคฆिเคฏा เคเคฏा. เคเคाเคฆी เคे เคฌाเคฆ เคธे เคฏเคนी เคนเคฐ เคธाเคฒ เคง्เคตเคाเคฐोเคนเคฃ เคนोเคคा เคนै, เคเคฐ เคฏเคนाँ เคी เคฌाเคฒเคเคจी เคธे เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคฆेเคถ เคे เคจाเคฎ เค
เคชเคจा เคธเคจ्เคฆेเคถ เคชเฅเคคे เคนै.
เคฆिเคฒ्เคฒी เคฆเคฐเคตाเคा – เคฏเคน เคिเคฒे เคे เคฆเค्เคทिเคฃ เคी เคเคฐ เคนै. เคเคธเคा เคฐूเคช, เคฌเคจाเคตเค เคฌिเคฒเคुเคฒ เคฎुเค्เคฏ เคฒाเคนोเคฐी เคฆเคฐเคตाเคे เคैเคธी เคนै. เคเคธ เคฆเคฐเคตाเคे เคे เคฆोเคจों เคเคฐ เคชเคค्เคฅเคฐ เคे เคตिเคถाเคฒ เคนाเคฅी เคฌเคจे เคนुเค เคนै. เคเคธे เคเคฐंเคเคेเคฌ เคे เคฆ्เคตाเคฐा เคคोเฅ เคฆिเคฏा เคเคฏा เคฅा, เคฒेเคिเคจ 1903 เคฎें เคเคธे เคฒाเคฐ्เคก เคे เคฆ्เคตाเคฐा เคซिเคฐ เคธे เคฌเคจเคตाเคฏा เคเคฏा.
เคชाเคจी เคฆเคฐเคตाเคा – เคฏเคน เคोเคा เคฆเคฐเคตाเคा เคนै, เคो เคฆเค्เคทिเคฃ เคชूเคฐ्เคต เคฎें เคธ्เคฅिเคค เคนै. เคฏเคน เคจเคฆी เคे เคคเค เคे เคธเคฎीเคช เคฅा, เคเคธเคฒिเค เคเคธเคा เคฏเคน เคจाเคฎ เคชเฅ เคเคฏा.
เคเค्เคा เคौเค – เคฒौเคนोเคฐ เคेเค เคธे เค
ंเคฆเคฐ เคाเคคे เคนी เคเค्เคा เคฌाเคाเคฐ เคนै, เคฏเคนाँ เคฎुเคเคฒों เคे เคธเคฎเคฏ เคฎें เคนाเคฐ्เค เคฒเคा เคเคฐเคคा เคฅा, เคเคนाँ เคธिเคฒ्เค, เค्เคตेเคฒเคฐी เคต् เคเคฐ เคญी เค
เคจ्เคฏ เคเคเคเคฎ เคฌेเคे เคाเคคे เคฅे.
เคจौเคฌเคค เคाเคจा – เคเคธे เคจเค्เคเคฐ เคाเคจा เคญी เคเคนเคคे เคนै. เคฒाเคนोเคฐ เคेเค เคे เคชूเคฐ्เคตी เคเคฐ เคฏे เคธ्เคฅिเคค เคนै, เคฏเคน เคฎเคนเคฒ เคธंเคीเคคเคाเคฐों เคे เคฒिเค เคตिเคถेเคท เคฐूเคช เคธे เคฌเคจाเคฏा เคเคฏा เคฅा, เคฏเคนां เคฐाเคค्เคฐि เคो เคธंเคीเคค เคธंเคง्เคฏा เคเคฏोเคिเคค เคी เคाเคคी เคฅी.
เคฆीเคตाเคจ-เค-เคเคฎ – เคฏเคน เคฐाเคा เคा เคฎुเค्เคฏ เคोเคฐ्เค เคนुเค เคเคฐเคคा เคฅा, เคฏเคนाँ เคตे เคธाเคฐे เคซैเคธเคฒे เคฒिเคฏा เคเคฐเคคे เคฅे. เคฏเคน 540 เคซीเค เคौเฅा เคต् 420 เคซीเค เคเคนเคฐा เคฌเคจा เคนुเค เคฅा. เคिเคธเคे เคाเคฐों เคเคฐ เคैเคฒเคฐी เคฌเคจी เคนुเค เคฅी. เคเคธเคे เคธाเคฎเคจे เคเคจเคคा เคे เคฒिเค เคนॉเคฒ เคญी เคฅा.
เคฎुเคฎเคคाเค เคฎเคนเคฒ – เคฏเคน เคฐाเคाเคं เคी เคชเคค्เคจी เคต् เคฆเคธिเคฏों เคे เคฒिเค เคฌเคจा เคนुเค เคฅा, เคฏเคนाँ เคเค เคे เคธเคฎเคฏ เคฎें เคธंเค्เคฐเคนाเคฒเคฏ เคนै.
เคฐंเค เคฎเคนเคฒ – เคฏเคน เคญी เคฎुเคฎเคคाเค เคฎเคนเคฒ เคी เคคเคฐเคน เคนी เคฐाเคจिเคฏों เคे เคฒिเค เคฌเคจा เคนुเค เคฅा. เคฏเคนाँ เคฌीเค เคฎें เคเค เคชूเคฒ เคญी เคฅा เคिเคธे เคจเคนเคฐ-เค-เคฌเคนिเคถ्เคค (เคฏเคน เคเค เคจเคนเคฐ เคฅी, เคो เคฏเคฎुเคจा เคจเคฆी เคธे เคฎเคนเคฒ เคो เคोเฅเคคी เคฅी) เคे เคฆ्เคตाเคฐा เคญเคฐा เคाเคคा เคฅा.
เคฆीเคตाเคจे เคाเคธ – เคฆीเคตाเคจे เคเคฎ เคे เคเคค्เคคเคฐी เคเคฐ เคฆीเคตाเคจे เคाเคธ เคฌเคจाเคฏा เคเคฏा เคฅा. เคเคธे เคธंเคเคฐเคฎเคฐ เคเคฐ เคฌเคนुเคฎूเคฒ्เคฏ เคชเคค्เคฅเคฐों เคธे เคฌเคจाเคฏा เคเคฏा เคฅा. เคฏเคน เคฐाเคा เคा เคชเคฐ्เคธเคจเคฒ เคฐूเคฎ เคนुเค เคเคฐเคคा เคฅा, เคเคธे เคญी เคฌเคนुเคฎूเคฒ्เคฏ เคชเคค्เคฅเคฐ เคต् เคฐเคค्เคจों เคธे เคฌเคจाเคฏा เคเคฏा เคฅा.
เคฎोเคคी เคฎเคถ्เคिเคฆ – เคเคธे เคเคฐंเคเคेเคฌ เคे เคฆ्เคตाเคฐा 1659 เคฎें เคฌเคจเคตाเคฏा เคเคฏा เคฅा, เคฏे เคเคฐंเคเคेเคฌ เคी เคจिเคी เคฎเคธ्เคिเคฆ เคฅी.
เคเค เคे เคธเคฎเคฏ เคฎें เคฒाเคฒ เคिเคฒा เคा เคฎเคนเคค्เคต
เคฒाเคฒ เคिเคฒा เคชुเคฐाเคฃी เคฆिเคฒ्เคฒी เคฎें เคธ्เคคिเคฅ เคนै, เคो เคฆिเคฒ्เคฒी เคा เคฎुเค्เคฏ เคฆเคฐ्เคถเคจीเคฏ เคธ्เคฅเคฒ เคนै. เคฏเคนाँ เคนเคाเคฐों เคी เคธंเค्เคฏा เคฎें เคนเคฐ เคธाเคฒ เคฒोเค เคเคคे เคนै. เคฏเคน เคนเคซ्เคคे เคฎें 6 เคฆिเคจ เคเคฎ เคเคจเคคा เคे เคฒिเค เคुเคฒा เคฐเคนเคคा เคนै, เคธोเคฎเคตाเคฐ เคो เคฏे เคฌंเคฆ เคฐเคนเคคा เคนै. เคฏเคนाँ เค
ंเคฆเคฐ เคाเคจे เคे เคฒिเค เคญाเคฐเคคिเคฏों เคी เคिเคเค 10 เคฐूเคชเค เคต् เคตिเคฆेเคถिเคฏों เคी 150 เคฐूเคชเค เคी เคเคคी เคนै. เคฏเคน เคธुเคฌเคน 9:30 เคธे เคถाเคฎ 4:30 เคฌเคे เคคเค เคुเคฒा เคฐเคนเคคा เคนै. เคฏเคนाँ เคฐोเค เคถाเคฎ เคो เคธाเคंเคก เคต् เคฒाเคเค เคถो เคนोเคคा เคนै, เคो เคฎुเคเคฒों เคे เคเคคिเคนाเคธ เคो เคฆिเคाเคคा เคนै. เคเคธ เคฒाเคเค เคถो เคो เคฆेเคเคจे เคे เคฒिเค เค
เคฒเค เคธे 50 เคฐूเคชเค เคฒเคเคคे เคนै. เคฏे เคฒाเคเค เคถो เคชเคฐ्เคฏเคเคों เคा เคฎुเค्เคฏ เคเคเคฐ्เคทเคฃ เคा เคेंเคฆ्เคฐ เคนोเคคा เคนै. เคฏเคนाँ เคुเค เคฎเคนเคฒ เคो เคฌिเคฒเคुเคฒ เคชเคนเคฒे เคी เคคเคฐเคน เคी เคธเคा เคे เคฐเคा เคเคฏा เคนै, เคคाเคि เคฒोเค เคนเคฎाเคฐी เคชुเคฐाเคจी เคธंเคธ्เคृเคคि เคो เคเคฐीเคฌ เคธे เคाเคจ เคธเคे, เคเคฐ เคเคคिเคนाเคธ เคो เคญी เคฆेเค เคชाเคฏें.
เคฏเคนाँ เคฎเคธ्เคिเคฆ, เคนเคฎाเคฎ เคो เคเคจเคคा เคे เคฒिเค เคฌंเคฆ เคเคฐเคे เคฐเคा เคนुเค เคนै. เคฒाเคนोเคฐ เคेเค เคो เคญी เคนเคธ्เคคเคเคฒा เคे เคฆ्เคตाเคฐा เคธเคाเคฏा เคเคฏा เคนै, เคฏเคนाँ เคे เคธंเค्เคฐเคนाเคฒเคฏ เคฎें เคฌเคนुเคค เคธी เคชुเคฐाเคจी เคीเคों เคो เคธंเคों เคे เคฐเคा เคเคฏा เคนै.
เคฒाเคฒ เคिเคฒे เคी เคธुเคฐเค्เคทा
เคเคคंเคตाเคฆी เคนเคฎเคฒों เคธे เคฌเคเคจे เคे เคฒिเค, เคฒाเคฒ เคिเคฒे เคी เคธुเคฐเค्เคทा เคा เคชूเคฐा เค्เคฏाเคฒ เคฐเคा เคाเคคा เคนै. เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐเคคा เคฆिเคตเคธ เคे เคธเคฎเคฏ เคเคธเคी เคธुเคฐเค्เคทा เคो เคเคฐ เคชुเค्เคคा เคเคฐ เคฆिเคฏा เคाเคคा เคนै. เคฆिเคฒ्เคฒी เคชुเคฒिเคธ เคต् เคธैเคจिเค เคฆเคฒ เคเคธเคी เค
เค्เคे เคธे เคจिเคเคฐाเคจी เคเคฐเคคे เคนै. เคฏเคน เคจो เคซ्เคฒाเค เคोเคจ เคเคฐिเคฏा เคนै, เคฎเคคเคฒเคฌ เคฏเคนाँ เคธे เคोเค เคญी เคช्เคฒेเคจ เคจเคนीं เคเฅ เคธเคเคคा.
เคฒाเคฒ เคिเคฒे เคนเคฎाเคฐे เคฆेเคถ เคी เคงเคฐोเคนเคฐ เคนै, เคो เคนเคฎ เคฆेเคถเคตाเคธिเคฏों เคी เฅिเคฎ्เคฎेเคฆाเคฐी เคนै. เคนเคฎें เคเคธे เคชूเคฐ्เคฃเคคः เคธुเคฐเค्เคทिเคค เคฐเคเคจा เคนोเคा. เคฒाเคฒ เคिเคฒे เคจे เคเค เคฐाเคाเคं เคा เคถाเคธเคจ เคฆेเคा เคนै, เคเคธเคจे เคिเคธी เคฐाเคा เคी เฅुเคถी เคคो เคिเคธी เคा เคเคฎ เคฆेเคा เคนै. เคฎुเคเคฒों เคी เค
เคเคฏाเคถी, เคฐौเคจเคें เคे เคธाเคฅ เคธाเคฅ เคฌ्เคฐिเคिเคถ เคे เคुเคฒ्เคฎ เคญी เคฆेเคें เคนै. เคนเคฎें เคเคฐ्เคต เคนै เคญाเคฐเคคीเคฏ เคงเคฐोเคนเคฐ เคชเคฐ.
